Tionól Cábla Trasatlantach

Faoi

Is é an Bailiúchán Cábla Trasatlantach ainmniúchán srathach trasnáisiúnta a chuimsíonn na cinn aistir chladaigh den chéad teileagraf leictreach fomhuirí trasaigéanach buan ar domhan: an Ceann Aistir Oirthearach, Dairbhre, Contae Chiarraí, Éire (dhá chomhpháirt) agus an Ceann Aistir Iartharach, Heart’s Content, Talamh an Éisc, Ceanada (dhá chomhpháirt).

Ó 1857 go 1865 rinneadh iarrachtaí éagsúla cábla a chur idir Dairbhre agus Talamh an Éisc. Bhain rath teicniúil agus cliseadh tráchtála leis an bhfiontar ar feadh tamall gearr. Faoi dheireadh, in 1866, rinneadh nasc rathúil agus leanúnach ag an Pháirc Theileagraif. In 1868 tógadh stáisiún cábla nua buan ag Baile an Ridire ar Dhairbhre; tógadh an stáisiún cábla in Heart’s Content in 1875/76. Cuimsíonn an láthair ainmnithe an dá stáisiún cábla seo a bhfuil dea-bhail orthu, na gnéithe a bhaineann leo ag an dá láthair agus lóistíní na n-oifigeach ag Dairbhre. Níl aon bhuntrealamh sa stáisiún atá críochnaithe ó thaobh na hailtireachta de ag Dairbhre, ach tá tacar iomlán sa bhunáit in Heart’s Content.

Uair na cinniúna i stair an domhain, cé nár mhair sí rófhada, a bhí sa chéad teachtaireacht thrasatlantach theileagrafach in 1858 a seoladh ón gClós Scláta i nDairbhre go Talamh an Éisc. D’athraigh an nasc buan rathúil idir Dairbhre agus Heart’s Content ó Iúil 1866 an chumarsáid dhomhanda ó bhonn toisc go rabhthas ábalta cumarsáid a dhéanamh láithreach agus go cruinn idir ilchríocha a raibh aigéin idir eatarthu. Is léiriú iad na stáisiúin cábla ón naoú haois déag ag an dá láthair, atá fós ann, ar an sárbhua agus ar an mbuanseasmhacht a bhí taobh thiar den éacht iontach innealtóireachta agus eolaíochta seo, a cheap go leor daoine ag an am nach mbeadh sé indéanta..

Gailearaí

Léarscáil

Sár-Luach Uilíoch Féideartha

Bonn Cirt

Séadchomhartha atá fós ann, agus dea-bhail iontach air, ná an Bailiúchán Cábla Trasatlantach. Comórann sé an chéad chábla teileagraif fomhuirí trasaigéanach rathúil ar domhan, ceangailte ar feadh tamall gearr in 1858, agus ceangailte go rathúil ó Dairbhre go Heart’s Content in 1866. Tá an fiontar ar cheann de na garspriocanna is tábhachtaí i gcumarsáid dhomhanda, agus ba thús aois na teileachumarsáide comhaimseartha é.

Bhí Dairbhre agus Heart’s Content ina gceann aistir oirthearach agus iartharach faoi seach den phlean áibhéalach ó lár an naoú haois déag chun Meiriceá Thuaidh agus an Eoraip a cheangal le cábla teileagraif fomhuirí 2,000 míle. Buíochas leis an gcábla trasatlantach, bhí daoine ábalta cumarsáid a dhéanamh láithreach agus go cruinn idir an seandomhan agus an domhan nua. Athrú ó bhonn a bhí ann agus bhain tionchair thráchtála, pholaitiúla, mhíleata, mheán agus shóisialta leis. Leagadh cúig chábla ina dhiaidh sin go rathúil idir an dhá láthair, rud a rinne moil chumarsáide dhomhanda den dá láthair agus a mhair ar feadh céad bliain ina dhiaidh sin.

Is é Stáisiún Cábla Trasatlantach Dhairbhre (1868-1966) an chéad stáisiún teileagraif trasaigéanach buan ar domhan. Léiríonn a leagan amach eagrúchán sóisialta agus teicniúil iomlán agus ba dhea-shampla é do gach stáisiún cábla eile ar fud an domhain. Tá Stáisiún Cábla Trasatlantach Heart’s Content (1875-1965) ar cheann de na stáisiúin chábla stairiúla is sláine ar domhan agus tá a bhuntrealamh sa bhunáit fós chun oidhreacht theicniúil na teicneolaíochta a léiriú.

Is léiriú iad Stáisiúin Chábla Thrasatlantacha Dhairbhre agus Heart’s Content, atá fós ann, ar an sárbhua agus ar an mbuanseasmhacht a bhí taobh thiar den éacht iontach innealtóireachta agus eolaíochta seo, a cheap go leor daoine ag an am nach mbeadh sé indéanta. Is léiriú é an bailiúchán an-bharántúil, ar a bhfuil dea-bhail, ar cheann de na héachtaí eolaíochta is tábhachtaí sa naoú haois déag. Athraíodh cumarsáid agus taidhleoireacht dhomhanda, margaí tráchtála agus airgeadais, meáin nuachta agus institiúidí sóisialta go deo — cleachtadh do Ré na Faisnéise agus dár ndomhan líonraithe comhaimseartha.

Critéar (ii): Léiríonn an Bailiúchán Cábla Trasatlantach dul chun cinn sármhaith agus iontach i dteicneolaíocht na cumarsáide i lár go deireadh an naoú haois déag. Cóipeáladh an dul chun cinn go tapa agus go forleathan agus cuireadh ar fáil ar fud an domhain é, agus bhí tionchair mhóra aige láithreach agus ina dhiaidh sin ar an gcumarsáid idir tíortha agus ilchríocha. Thaispeáin cur síos rathúil an chábla go raibh an chumarsáid theileagrafach faoi aigéin indéanta, agus bunaíodh teileagrafaíocht mar phríomh-mhodh na teileachumarsáidí fadraoin le haghaidh céad bliain eile.

Critéar (iv): Is é an Bailiúchán Cábla Trasatlantach eiseamláir shármhaith, ar a bhfuil dea-bhail, d’oidhreacht thionsclaíoch, a léiríonn na héachtaí teicneolaíocha a tharla ó lár go deireadh an naoú haois déag, éachtaí a spreag ré na teileachumarsáide comhaimseartha, céim shuntasach i stair an duine. Mar gheall ar an nasc a cruthaíodh idir an dá láthair brúdh teicneolaíocht teileachumarsáide na haoise sin go dtí an pointe is faide amach le tionchair a sháraigh teorainneacha réigiúnacha don chéad uair riamh.

Barántúlacht

Tá Barántúlacht Stáisiún Cábla Trasatlantach Dhairbhre ard. Maidir le suíomh, timpeallacht agus príomhradhairc, léiríonn timpeallacht chomhoiriúnach na cúrsaí stairiúla go sármhaith, rud a chuireann go dearfach le spiorad agus mothú. Léiríonn na cúrsaí fabhracha cúinsí d’iargúltacht chomparáideach (ach gaireacht go Baile an Ridire), úinéireacht íogair, easpa bhrú na forbraíochta, agus cosaint dhleathach chuimsitheach don timpeallacht uisce chósta agus oscailte chasta, atá cóngarach don stáisiún.

Tá saghas agus dearadh, ábhair agus substaintí an stáisiúin cábla thar a bheith barántúil, idir na príomhthógálacha agus an tsiúinéireacht inmheánach atá déanta go maith. Ar an taobh amuigh, tá barántúlacht na lochtán agus na dtailte stairiúla atá tírdhreachtaithe ard, an balla teorann, na geataí, an carrbhealach agus na cosáin san áireamh. Baineadh an trealamh go léir ón seomra cábla, agus athúsáideadh cuid den bhunurlár do chuspóirí tionsclaíocha éasca, cé nach bhfuil na fearais láidir agus cé go bhfuil siad iniompaithe den chuid is mó. Níor úsáideadh an chéad urlár tar éis 1966, rud a chaomhnaigh bunghnéithe suntasacha.

Tá an leagan amach spásúil agus struchtúr dílis d’fhorbairt oibríochta, agus tá go leor de na bunfhearais ann fós (glónra agus saisfhuinneoga, staighre agus balastráid, doirse, tinteáin, earraí iarainn, téamh lárnach, urláir adhmaid, seomraí folctha). Dúnadh Stáisiún Cábla Dhairbhre i 1966, rud a raibh cailleadh úsáide agus feidhme mar thoradh air. Mar sin féin d’fhan na tithe sraithe in úsáid.

Is fothrach barántúil é Foirgneamh na Chéad Teachtaireachta (1857-60), ar creatlach saoirseachta é d’fhoirgneamh a raibh trealamh istigh ann uair amháin ónar roinneadh an chéad teachtaireacht ‘láithreach’ thrasatlantach, idir an Bhanríon Victoria agus Uachtarán na SA James Buchanan, ar an 16 Lúnasa 1858.

Tá eolas ar chomhpháirteanna Dhairbhre bunaithe ar ábhar ón gcartlann príomha atá fairsing, bailiúchán fótagrafach fairsing, arna thacú ag suirbhé foirgneamh á threorú ag caomhnú agus níos mó taighde seandálaíochta.

Ag Stáisiún Cábla Trasatlantach Heart’s Content, luíonn cuid líne cladaigh den bunchábla ó 1866 faoi thalamh, ingearach leis an tSráid Mhór reatha, i láthair atá gar don bhunstáisiún adhmaid (thart ar 180 méadar ón stáisiún bríce reatha). Ina staid faoi thalamh reatha, cosnaítear ó na heilimintí é. Cuireadh an cábla le Fardal Láithreán Seandálaíochta Cúigeach Labradar agus Thalamh an Éisc, rud a thugann an-chosaint rialála don láthair.

Cuimsíonn láthair Stáisiún Cábla Trasatlantach Heart’s Content foirgneamh an stáisiúin cábla íocónaigh ó 1876, a bhfuil dea-bhail air fós, an líne chladaigh ar ar tháinig na cáblaí i dtír, agus líne radhairc chun an chuain, áit a dtáinig an cábla ó Dhairbhre chuici. Níl ach an bunteach cábla adhmaid sealadach ó 1866 in easnamh, nach bhfuil aon chuid de fágtha ar feadh ár n-eolais.

Tá gnéithe seachtracha agus taobh istigh agus leagan amach fhoirgneamh an stáisiúin cábla reatha beagnach gan athrú ón am ar tógadh é agus a bhí sé in úsáid; ní dhearnadh ach athruithe beaga maidir le hathrú teicneolaíochta agus riachtanais oibríochta ann. Tá an trealamh agus na crua-earraí go léir, a bhí in úsáid suas go dtí an t-am a dúnadh an láthair i 1965, fós sa chuid den stáisiún ó 1918. Chomh maith leis sin, tá an chuid den láthair atá cóngarach don líne chladaigh beagnach díreach mar an gcéanna lena raibh sí i lár an naoú haois déag. Tá sé chábla níos nuaí fós le feiceáil ón líne chladaigh ag dul isteach sa stáisiún, a bhfuil a n-áit cheangail le feiceáil taobh istigh den fhoirgneamh stáisiúin.

Bhí an suíomh agus an timpeallacht — cuan fada agus domhain ar an gcósta thoir de Thalamh an Éisc le líne chladaigh íseal — iontach go deo do SS Great Eastern, an long is mó ar dhomhan ag an am a rinne na cáblaí a chur síos, agus chun cábla teileagraif fomhuirí a thabhairt i dtír. Tá na línte radhairc ón stáisiún cábla amach tríd an gcuan slán agus tá an tírdhreach ag féachaint amach ar an gcuan beagnach mar an gcéanna le lár an naoú haois déag, nuair a sheol SS Great Eastern isteach ann leis an gcábla beo.

Sláine

Léirítear sláine oidhreacht chábla Dhairbhre le Príomhstáisiún Cábla Trasatlantach Dhairbhre (1868-1966) agus an foirgneamh a bhí ann roimhe, atá in aice láimhe, Foirgneamh na Chéad Teachtaireachta (1857-60). Tá príomhghnéithe an Chinn Aistir Oirthearaigh sna láithreacha seo.

Comhlíontar sláine Stáisiún Cábla Trasatlantach Dhairbhre i gcomhthéacs na sraithe. Léirítear an tsláine fheidhmiúil le leagan amach slán spásúil na mbunfhoirgneamh agus na síntí bunúsacha ón mbuaic-am oibríochta (seomraí agus spásanna cúrsaíochta san áireamh). Tá foirgnimh choimhdeacha ann fós chomh maith, iad go léir suite i dtailte tírdhreachaithe, agus tithe sraithe, bealaí isteach, cúirt leadóige agus gairdíní ar na cliatháin. Tá easpa buntrealaimh sa seomra cábla (go leor ar bharr an tábla/feistithe ar an urlár) agus, cé go gcuireann sé seo isteach ar an tsláine gan dabht, is cúiteamh é an trealamh atá fós ina bhunáit ag Comhstáisiún Cábla Trasatlantach Heart’s Content. Coincheap atá ann don todhchaí ná trealamh stairiúil comhaimseartha atá inchreidte go teicniúil a fháil ar iasacht ó Heart’s Content agus a chur ar ais i nDairbhre.

Luann lochtáin cábla, gairdíní agus spásanna fóillíochta ar na cliatháin gné shochtheicniúil follasach d’fhoireann thar a bheith léannta ar phá maith, agus a theaghlaigh, ar tugadh go dtí an áit iargúlta seo in Éirinn iad. Léiríonn síntí foirgneamh oibríochtaí buaice. Rinne ailtire phríomhbhloc an stáisiúin, T.N. Deane, na lochtáin freisin, i gcomhdhéanamh atá siméadrach go forleathan.

Tá sláine radhairc an stáisiúin cábla sa tírdhreach ard, agus níl an láthair faoi bhagairt faillí ná na forbartha míchuí.

Níl fágtha d’Fhoirgneamh na Chéad Teachtaireachta ach fothrach saoirseachta an fhoirgnimh atá fós ina sheasamh i gcomhthéacs tionsclaíochta an Chlóis Scláta, agus a aghaidh ar an gcladach. Fuair an Pobal an láthair le déanaí (2021) agus níl sí faoi bhagairt níos mó (déanfar oibreacha práinneacha i ndiaidh an phlean bainistíochta um chaomhnú, 2022).

Tá comhpháirt Heart’s Content mór go leor chun gnéithe rannpháirteacha a léiriú go hiomlán. Tá bail iontach ar na gnéithe seo ó thaobh an chaomhnaithe de mar gheall ar ardchaighdeáin de chaomhnú faoi úinéireacht rialtais chúigigh, cosaint trí reachtaíocht, agus foireann chaomhnaithe agus oibríochta a bheith ar an láthair ó cheann ceann na bliana. Níl bagairt ó fhorbairt ná aon bhagairt eile ar eolas.

Naisc

Fondúireacht Chábla Thrasatlantach Dhairbhre

Rialtas Cheanada - Heart's Content